[ilyas mert unur]

2)

Ses kirletmek için temelde birkaç yol vardır. Bunlardan başlıca ikisi Vocal Fry ve False Chord’tur. Bu iki tür ile birlikte farklı rezonans bölgeleri, ağız açıklığı, larinx’in pozisyonu ayarlanarak farklı tonajlar üretilir. Bununla birlikte brutal, growl gibi türlü çeşit kirletme teknikleri de vardır. Şu anda ses atamadığım için detaylıca gösteremem ama kısaca ilk iksinden biraz bahsetmeye çalışabilirim.

<b style=”background-color: var(–darkreader-bg–bb-content-background-color); font-family: inherit; font-size: inherit; color: var(–darkreader-text–bb-body-text-color); –darkreader-inline-bgcolor:var(–darkreader-bg–darkreader-bg–bb-content-background-color); –darkreader-inline-color:var(–darkreader-text–darkreader-text–bb-body-text-color);” data-darkreader-inline-bgcolor=”” data-darkreader-inline-color=””>Fry

Fry Türkçe’de kızartmak gibi bir anlama geliyor sanırım. Sabah yeni uyandığınızda ister istemez çıkan “çatallanmış” sestir.

1. Önce rahat bir pozisyonda düşük tuşeli bir ses çıkarın. A harfini seslendirmek fry çıkarabilmenize yardımcı olacaktır.

2. Tuşeyi koruyarak yavaşça düşük notalara doğru heceyi bölmeden inin. Staccato olmayacak.

3. Belli bir nota ve tuşede düşüklük sağladığınız anda sesiniz “köpürmeye” başlayacaktır. Buna Fry denir. Öncelikle bu range’i ve bu sese nasıl ulaşabildiğinize çalışın ve fry sesini düşük tuşede çıkarabilmeyi refleksif hale getirin.

4. Fry’ı refleksif hale getirdikten sonra buna bir nota eklemeliyiz. Bunun için fry sesini çıkarırken en rahat olduğunuz kalın notalardan birini fry’a eklemeye çalışın.

5. Buna çalıştıktan sonra düşük tuşenizi koruyarak sesimizi açmak için yaptığımız en temel egzersiz olan majör gamda 1-2-3-4-5-4-3-2-1 egzersini A harfi ile yapın. Yine staccato olmasın. İlk başta tamamen göğüs sesinde kalın ve kendinizi zorlayacak yüksek notalara çıkmayın. Hatta, örneğin, egzersize La majör ile başladıysanız, sonrasında La diyez majör ve Si majörü deneyin fakat Do majörü denemeyin. Başlangıç notasının 1.5 ses ve üstü egzersizleri yapmak motivasyon kaybına yol açabilir (elbette zararı yoktur) Aşağıdaki linkte yer alan https://www.youtube.com/watch?v=tltbhQ7OPOY egzersizin 0.15-0.30 arasını yapmayı deneyebilirsiniz.

6. Zamanla bu aralığı 5 ve 6 ses aralığına çıkarmaya çalışın.

7. Diyafram nefesinizi kullanmayı ve temiz sese nasıl diyafram ile compression uygulayacağınızı ayarlayın. Bunun egzersizleri her yerde mevcut. Compression uygularken boğazınızı fazla sıkmamaya özen gösterin.

8. Diyaframdan compression uygulayarak düşük tuşeli Fry sesini artık güçlendirmeye başlayın.

9. Ağzınızın farklı bölgelerini kullanarak Fry’a ton ve şekil verin.

False Chord

Yukarıda anlattığım sıralama False Chord için de aynen geçerlidir. False chord, ses tellerinizin true chord’larına baskı yaparak oluşturulan bir sestir. Sizi irrite eden, sinir bozan hareketlere karşı “ah”lama gibi tanıtabilir miyim aceba. Ses ekleyemiyorum ki. En iyisi link eklemek. Bu sesi bulun ve yukarıdaki adımları false chord için uygulayın.

ÖRNEKLER

Fry

https://youtu.be/BAhxGZKJhXo?t=66 Buradaki vokal line tamamen fry ile üretilmiştir.

https://youtu.be/uOJRx5GEDu0?t=195 Burası da öyle. Fry kafa sesine taşındığında scream veya shout halini alır.

https://youtu.be/uOJRx5GEDu0?t=251 Bunlar da scream’e örnektir. Efsane performanstır.

False Chord

https://youtu.be/Obim8BYGnOE?t=145 Burada ise False Chord var. Ama görece temiz geliyor.

Daha mükemmel false chord’lar da yok değil ama şimdi hangi şarkıda vardı hatırlayamadım.

NOT 1: Hiçbir kirletme esnasında boğazınızı sıkmayın. Bu sadece size geri dönüşü olmayan zararlar verebilir. Ama kayıt alırken de arada bir sıkılır boğaz yav bence. O agresyon duygusu başka nasıl verilecek ki. Ancak hiçbir biçimde abartmayın.

NOT 2: Her ne kadar diyaframdan kuvvet uygulasak da bunlar çoğunlukla “küçük tuşeli” seslerdir. Mikrofonun ses yükseltme özelliği, vokale mix veya canlı çalım sırasında aynı gitardaki gibi vocal distortion pedalı uygulanması, reverb ve delay kullanımı sesi büyütmeye yarar. Elbette aşamaları tamamladıktan sonra ilk baştaki kadar düşük tuşeli devam etmeyecek. Sadece temiz sese nazaran.

[ilyas mert unur]

Nasıl bir ton istediğiniz burada ciddi derecede önem arz eder. Manyetiklerin karakteristikleri birbirlerinden br hayli farklıdır. Tonunu sevdiğiniz bir grubun kayıtta hangi gitarı kullandığını ve o gitarda hangi manyetiğin kullanıldığını araştırabilirsiniz.

[ilyas mert unur]

Eğer bass gitar sesi kemikli değilse daha çok dolgunluk katmak için kullanılacak yoğun bir ses ise ben akor line’ları yazmayı sevmiyorum. Kulaklarım bangır bangır gümlüyor çünkü. Bunu en iyi şu şekilde açıklayabilirim. Aşağıdaki linkten sound generator’a girin ve aynı siteden iki tane sekme açın. https://www.szynalski.com/tone-generator/ Bir sekmede üretilecek frekansı 55 Hz (A1) diğerini de 82.4 Hz’e (E2) ayarlayın. Böylece la power akoru basmış olacağız (tabi generator bass gitar karakteristiğini oluşturan yan hormanikleri vermiyor, bunlar sadece birer sinüs dalgası ama olsun şimdilik işimizi görecek). Şimdi, önce 55 Hz’i çalın. Biraz dinleyin. Ardından 55 Hz çalarken 82.4 Hz’i de çalıştırın. Böylece iki sinyal de üretilecek. Ben, burada oluşan dırırırırırı sesini sevmediğimden dolgun sesli bass gitarlarda akor bastırtmıyorum. Ancak daha kemikli bir ses ise kendimi biraz daha özgür bırakıyorum. Bkz. RHCP – Can’t Stop. Bununla birlikte elbetteki sadece o sırada çalan gitar akoruna basmak zorunda değilsiniz. Rock türlerinde genelde, gitarın bastığı akorun temel notası ile bass gitarın bastığı notayı aynı ayarlamak bass gitarın sahip olduğu dolgunluğu elektro gitarın görece cılız sesini güçlendirmek ve bütünsel bir ses desteklemek için ayarlanır. Örneğin bu şarkıda https://open.spotify.com/track/6wmt81xEPYc6UkXI2PEstE?si=c490845aa5724923 1:56-2:24 arasında bass gitar, elektro gitarı güçlendirmek için eklenmiş ve gitarın bastığı akorun temel notasını basmaktadır. Fakat bundan tamamen bağımsız olarak yine aynı şarkının 2:28-2:30 arasında bass gitar gam dışına çıkmıştır.

[ilyas mert unur]

Tech Metal. Genelde metal şarkıları kafamı şişirir. Ama bu tarz… Davuldaki aksak ritim dizaynı, gitarın saydığı kompleks ritimler, sözlerdeki o okültlük.. Beni benden alıyor. Bkz.: Gojira – Oroborus

https://open.spotify.com/track/6WUNfk8ULz9ZdmC9f315Qp?si=0e0c2e00c66d464e

[ilyas mert unur]

Bu arada aklıma bir teknik daha geldi. Rock, hard rock metal şarkılarının nakarat kısımlarında veya heyecan patlaması yaşanılan yerlerde davulun OH veya Room Mic kanalına FX kanalı bağlayıp yüksek distortion ile renklendirmek. Ve daha sakin parta geçildiğinde distortion’ı kesmek. Allaahııımmm İNANILMAZ BİR ETKİ

[ilyas mert unur]

1) Web sitesi yavaş yükleniyor (Chrome kullanıyorum). Ve bu benim internet hızımdan dolayı kaynaklanmıyor (çünkü diğer siteler yeteri kadar hızlı yükleniyor). İlgili sayfadaki içerikler aynı anda değil de eğer belli bir sırayla yüklenirse site biraz daha hızlı yüklenebilir.

2) Beğen butonu eksik.

3) Ses Mühendisliği veya bir benzeri grup ve forum açılmalı. Forumlarda dolaşırken gitar veya genel başlıkları altında “Ses Kartı Nasıl Kullanılır” “Gitar – Vokal Kaydı Nasıl Alınır” “Cubase’de Ses Kartı Tanıma Sorunu” “Prosesör Nasıl Çalışır” şeklinde forumlar gördüm. Sitenin daha organize olabilmesi için “Gitar” başlığı altında gitaristlerin nasıl daha iyi, daha farklı, istedikleri amaca uygun tonlar elde edebileceği veya kullandıkları lickleri, zor şarkıları çalmanın püf noktaları gibi “duyum” ve “çalma” ile ilgili olan konuların yer alması hedeflenebilirken gitar kaydı nasıl alınır, vokal mixi nasıl yapılır, masteringçi ne yapar, prodüktörün şarkı yaratımına katkısı nedir gibi doğrudan “prodüksiyon” ile ilgili konular yer almalıdır. Ses kartı nedir, ses kartı incelemesi, referans kulaklık nasıl seçilir, akustik yalıtım nasıl yapılır, kendi pedalımız nasıl üretilir gibi sesin doğrudan “sinyaller” ve onun “mühendisliği” ile ilgili olan konular da Ses Mühendisliği adında bir başlıkta toplanabilir. Şu anda kendi gitarımın devre şemasını oluşturmaktayım. Ve bununla ilgili öğrendiğim şeyleri paylaşmak için ilginç bir tutku duyuyorum. Ayrıca ilerleyen zamanlarda amaçlara göre (kayıt, mix ve mastering) odanın akustik yalıtımının nasıl yapılması gerektiği ile ilgili paylaşımlarda da bulunmak istiyorum. Ancak bu iki konudan ne ilkini gitar başlığı altında ne de ikincisini prodüksiyon kısmına yazmak istiyorum çünkü bir gitaristi görevi kendi gitarını veya odasını tasarlamak değildir. O, çalım ve duyum ile ilgilenir. Elbette ki kişi isterse zaten diğer başlıkları inceleyebilir. Sadece demek istediğim bazı konuların yanlış yerlerde oluşturulduğu ve bundan dolayı da “kaybolduğu”dur.

4) Başlangıç veya giriş videoları ile sınırlı kalmayın, mid ve expert dersleri de gelebilir. Sitedeki derslerin genelinde bir başlangıç aşaması güdüldüğünü sezdim. Bu sezim yanlış da olabilir çünkü izleyemediğim daha pek çok video da var. Örneğin Deniz hocanın “Prodüksiyona Giriş” ve Ercüment hocanın “Ücretsiz Plugin’ler ile Mix Yapmak” serilerini izledim. Ve ben şahsen ciddi derecede faydalı buldum. Gerçekten çok iyi bir çalışma emeğinize sağlık. Bununla birlikte gönül istiyor ki daha mid ve expert seviyeli dersler de gelsin. Mesela sadece ücretsiz ekipmanlarla veya sadece herkesin yapabileceği değil, aynı zamanda belki 100’ler dolarlık plugin’ler, binlerce dolarlık ekipmanlarla yapılan ciddi eğitims etleri de gelsin. Çünkü fark ettim ki bu web sitesi dikkatli ve geleceği hedefleyerek yaratılmış. Şu andaki başlıkları ve kullanıcı sayısından hareketle farz ediyorum ki bu proje şimdilik emekleme/yürüme çağında. Ancak ilerleyen zamanlarda Türkiye’nin müzik ve ses ile ilgili bir yardımlaşma ve veri kaynağı olması bakımından yüksek bir potansiyel taşıyor.

İyi çalışmalar dilerim

[ilyas mert unur]

Ben de kendi gitarımı oluşturuyorum. Daha bitmediği için şu an parçalar halinde :D. Ama bittiğinde içine yerleştireceğim DPDT Push Pull switchleri sayesinde 24 farklı manyetik kombinasyonu sunacak. Şu an devre tasarımı üzerine uğraşıyordum. Eh… hatta sabahtan beridir..

[ilyas mert unur]

Eğer sorununuz hala çözülmediyse biraz daha bilgi verebilir misiniz?

Diğer enstrümanlarda da benzer bir sorun gözleniyor mu? Eğer evet ise sisteminizin genelinde bir sorun olabilir. Hayır ise speaker ‘larınız woofer ‘larında bir sorun olabilir. Veya sadece sinyal düşük frekans range’lerinde clip’e girmişken yüksek frekanslar bundan çok etkilenmemiş olabilir.

Sample Rate ve Buffer Size kaç olarak ayarlandı? 44.1 veya 48 kHz sample rate ‘leri için 512-2048 buffer size iyidir. Eğer buffer size ‘ınız düşük ise çoğunlukla videodaki gibi bir sorun gözlenmez. Bu daha çok pop-up denilen bir sese yol açar. Ve eğer buffer size ‘ınız çok yüksek ise DAW’lar genellikle bunu işleyebilecek kapasiteye sahip olduğu için yine bir sorun gözlenmez. Yüksek buffer size web sitelerinde izlenen videolarda kırılmalara yol açabilir.

Sorunun ne olduğundan tam olarak emin olamadım aslında. Biraz daha bilgi verebilir misiniz? Eğer sakıncası yoksa parçanın sorunlu bölgesi çalarken mix konsolu sekmesini SS almanız bira daha bilgi kazandırabilir.

[ilyas mert unur]

Kafanızda oluşması muhtemel diğer bir soru da “Hangi Daw’ı seçmeliyim?” olabilir. Buna dair birkaç bir şeyi paylaşmak istedim.

Genelde bütün DAW’lar aynı işi görürler. DAW ‘ları üreten firmalar birbirleriyle piyasa yarışında olduğu için, çoğunlukla, birinde eksik veya zayıf kalmış bir özellik bir sonraki sürümde eklenir.

Bunun yanı sıra asıl eklemek istediğim şey şu: DAW ‘ların prodüksiyonu yapılacak şarkının türüne göre özelleşmiş olabileceğidir. Bazı türler bazı DAW’larda zamandan ve emekten tasarruf ederek daha kolay işlenebilir. Örneğin FL Studio elektronik müziğe daha çok odaklanmışken, Pro Tools analog alınacak kayıtlara odaklanmıştır. Cubase ise bu ikisi arasındaki dengeyi (bence) çok güzel kurmuştur. Ek kaynak olarak şu videoyu izleyebilirsiniz.
https://www.youtube.com/watch?v=30Cv4seVB40

[ilyas mert unur]

Ses kartının, alınan kaydın tonuna etkisi ciddi derecede fark yaratan bir unsurdur. Bunu benim de deneyimleme imkanım oldu. Elime Motu M4 (şu an kullandığım), Evo 4 ve Behringer UM2 geçmişti. Ses kartlarının kayda eklediği THD ve benzeri şeyleri hadi geçtim diyelim; gerçekten ciddi anlamda kaydın rengi değişiyor. Örneğin geçenlerde Evo 4’ten elektro gitar kaydı aldım. Low Mid ‘de boost ve Mid range ‘te de ilginç bir katkı var. Gitar tonu böylece çamurlu ve “plastiğimsi” duyuluyor. Fakat M4 şu ana kadar en iyi sonucu veren ses kartıydı. Kayıt çıplakken dinlenildiğinde bile kulağa güzel geliyor.

[ilyas mert unur]

Nerlerde, hangi partlar da, ne gibi modülasyonlar kullanmayı seviyorsunuz?

[ilyas mert unur]

Aslında 1.7s odada kalan bir bass frekansı 350ms civarına indirebilmek gerçekten çok maaliyetlidir. Çoğunlukla bu tür işlemler 20-30bin ₺’den başlar. Excel tablosunda ürünlerin satış linkleri de mevcut, oradan teyitleyebilirsin. Ama tabiki odada yapmayı istediğiniz şeylere ve bütçenize göre söylediğim fiyat değişkenlik gösterecektir. Eğer odanız mix/master’dan ziyade kayıt almaya yönelikse panelleri 3 kat yapmayabilirsiniz. Tek veya çift kat oluşturarak, odadaki sayısını değiştirerek de fiyatı kendinize göre uyarlamaya çalışabilirsiniz. Örneğin gitar kaydı alıyorsanız, geniş aralıklarla tek kat hazırlanmış 9 panel asarak 1700₺’ye (güncel fiyat) daha temiz kayıt alma imkanınız olabilir.

[ilyas mert unur]

Teşekkürler hocam.

Hoparlörler, odanın merkezine alındığında bass frekanslarda sönümlenme ve aynı zamanda faz sorunu gözlenir. Böyle bir tasarımda spectrogram grafiğinde ring denilen halkalar görülür ki bu istenmez. Bu yüzden hoparlörleri odanın merkezine almamam gerekiyordu. Ve sizin de belirttiğiniz gibi eğer hoparlörler cama çok yakın olursa da yüksek frekanslardan aşırı yansıma duyulur. Bu yüzden camlara da çok yakın olmaması gerekiyordu. Bu yüzden bu iki değişken arasında optimum değeri yakalamam gerkiyordu. Ben de bu yüzden bunu denemeye karar verdim ve hoparlör-dinleyici üçlüsünü ikizkenar üçgenin köşelerine yerleştirerek toplam 56 farklı deney ve ölçüm aldım. En iyi pozisyonlama hoparlörlerin camlardan 1 metre ve benim de yaklaşık 1.7 metre uzakta olduğum pozisyonlamaydı.

İlginç bir biçimde, cam aslında akustik seslere low-cut uygulayan ve mid range’de boost sağlayan bir akustik filtredir. Ekipmanların (kayıt malzemeleri, hoparlörler vs.) cama olan yakınlığı, transfer fonksiyon eğrisini değiştirir, yani cut ve boost miktarını ayarlar.

Düşük frekanslar küresel yayıldığından woofer’lardan direkt camlara yönelenleri dışarı göndererek odada şişmesini önlemiş oldum. Tweeter’lardan çıkan sinyaller ise tepe açısı yaklaşık 45-50 derece olan bir koni içerisinde yayılıyorlar ki bu direkt tweeter’lardan çıkan yüksek frekans sinyallerinin az bir ksımının arkaya, cama ulaştığı anlamına geliyor. Camlardan yansıyarak benim duyumumu etkileyebilecek tek unsur, oda içerisinde duvarlardan yansıyıp da cama gelen ve oradan kulağıma gelen sinyaller olabilir. Ki bunu da diğer 5 duvar ve cam arasında hoparlör-dinleyici pozisyonlamasına bağlı olarak oluşacak 1. ve 2. yansıma noktalarını hesaplayıp bu noktalara paneller asarak giderdim.

Neticede mükemmel bir sonuç değil ancak küçük bir oda için sanırım gayet iyi bir sonuç. Çünkü RT60 grafiğine bakıldığında low-end frekansların sönüm değerleri mid ve high range değerlerinden 2.60 katından daha az. Bu da bass ve tizler arasında daha dengeli bir duyuma izin veriyor.

[ilyas mert unur]

Knauf MP Acousticboard kullandım. Herbiri 60*120 cm ebatında ve 5 cm kalınlığında olan mineral yünleridir. 3 tanesini üst üste koyup etraflarına sunta çerçeve ile kapladım. Ben aldığım zamanda yanlış hatırlamıyorsam 1 paleti (9 adet) 1400₺ idi, yani 1400₺ ile 3 adet akustik panel oluşturabildim. Odada şu an 12 panel bulunuyor, 5600₺ civarında tutmuştu sanırım. Cüzi bir miktar da suntalar tutmuştu ama onların fiyatlarını hatırlamıyorum. 5500-6000₺ arası tuttu diyebilirim.

Bununla birlikte panelleri almadan önce internette karşılaştığım hemen her panelin absorbsyion kat sayılarını not aldığım bir dosya vardı. İncelemek isteyebilirsiniz diye linkini aşağıya bırakıyorum, iyi çalışmalar.

https://docs.google.com/spreadsheets/d/1Fo1vTzG_xEmD8Rakbey3TzpSNsyIpWcNQAEvvJI_1yM/edit?usp=sharing