Gam Nedir? Gitarda Gamlar Nasıl Öğrenilir?
Gam Nedir? Gitarda Gamlar Nasıl Öğrenilir?
Gam nedir? Gitarda gamlar bizim en büyük yol göstericimiz, en büyük silahımızdır. Bu şekilleri, pozisyonları bilmek, onları özümsemek hem müzikal anlamda hayal gücümüzü genişletir ve yaratacılığımızı arttırır hem de enstrumanımıza daha hakim olmamızı, çalmak istediğimiz şarkıları ve soloları daha temiz, daha doğru, ve daha rahat çalmamızı, kulaktan çıkarabilmemizi, doğaçlama yapabilir hale gelmemizi sağlayacaktır.
Gam Nedir?
Gam(dizi) notaların belli aralıklara göre sıralanmasıdır. Aslında bir aralık sırasıdır ve bu aralık sıralarını bir formüle oturtabilir, isimlendirebiliriz.
Örneğin bildiğimiz Do – Re – Mi – Fa – Sol – La – Si – Do notalarını ele alalım. İlkokuldan beri bildiğimiz bu sıralama aslında Do Major (C Major) gamını oluşturur.
Bu gamın nasıl oluştuğunu tam olarak anlayabilmek ve bu bilgimizi ileri götürebilmek için önce aralıkları konuşmalıyız.
Aralık Nedir?
Aralık iki nota arasındaki uzaklıktır.
Gitar üzerinde iki nota birbirlerinin hemen yanındaysa, aralarında yarım ses var denir. İki notanın arasında bir perde boşluk varsa, bu notalar arasında tam seslik bir aralık var demektir.
Natürel sesler arasında Mi ve Fa ( E ile F ) ve Si ile Do ( B ve C ) hariç tüm notalar arasında tam ses vardır. E ile F notalarının, ve B ile C notalarının arasında yarım ses vardır. Bunu sabit bir bilgi olarak aklımızın bir köşesine not etmek oldukça faydalı olacaktır.
Majör Gam Nedir?
Az önce bahsettiğimiz C Major gamını ele alalım.
Do – Re – Mi – Fa – Sol – La – Si – Do sıralaması.
Harf olarak sıralayacak olursak:
C – D – E – F – G – A – B – C
Gitarda C Majör Gamı
Bu notaları gitarımızda 5.tel 3. perde yani C(do) notasından başlayarak çalabiliriz.
Gamlarla ilgili çok detaylı ders ve çalışmalarımızı Elektro Gitarda Gam ve Modlar kursumuzda bulabilirsiniz.
Not : Fark ettiyseniz notaların harf karşılıkları alfabetik sırayla gidiyor. La notasına A diyerek sırayla ilerleyecek olursak
A(la) – B(si) – C(do) – D(re) – E(mi) – F(fa) – G(sol) olarak harflendirebiliriz.
Az önce bahsettiğimiz aralıklardan, yani B – C ile E – F arasının yarım ses, diğer aralıkların tam ses olduğundan yola çıkarak majör dizimizi formülize edelim.
C ( tam ses ) – D ( tam ses ) – E ( yarım ses ) – F ( tam ses ) – G ( tam ses ) – A ( tam ses ) – B ( yarım ses ) – C
Bu sırasını, yani Majör Gam’ı bir formüle oturtmak istersek “2 Tam 1 Yarım 3 Tam 1 Yarım” olduğunu söyleyebiliriz.
Majör Gam Formülü
O zaman şunu da söyleyebiliriz; Herhangi bir notadan başlayarak “2 Tam 1 Yarım 3 Tam 1 Yarım” aralık sırasını uygularsak o notanın ilgili Majör gamını bulmuş oluruz. Örnek olarak D Major dizisini yazalım.
D – E – F# – G – A – B – C# – D
Bu diziyi gitarda 5. tel 5. perde yani D (Re) notasından başlayarak çalabiliriz.
Gitarda D Majör Gamı
Müzik dilini, armoni bilgisini daha iyi anlayabilmek için Müzik Teorisi (Armoni) – 1 kursumuza göz atabilirsiniz.
Dikkat ettiyseniz aynı şekli gitar üzerinde kaydırarak, başka bir sesten majör diziyi çalabiliyoruz. Dolayısıyla bu çalıştığımız şekil 5. teldeki tüm notalar için geçerlidir. Bu şekli 5. teldeki majör dizi olarak düşünebilirsiniz.
E ile F arası normalde yarım sesti. Ancak Majör Gam formülünden dolayı 2. aralığı tam ses olarak ayarlamamız gerekiyor. Bu sebeple F ya # koyarak yarım ses tizleştirmemiz gerekir. Bu şekilde E – F# arası tam ses gerekliliğini sağlayacağı gibi, F# – G aralığı da 3. aralığın yarım ses olma şartını sağlayacaktır. Benzer bir şekilde B – C arası yarım sesti ama Majör Gam formülünden dolayı 6. aralığın tam ses olmasını ihtiyaç duyuyoruz. Bunu da yine C ya # vererek sağlayabiliriz.
Konuyu şöyle özetleyebiliriz; Majör Gam “2 Tam 1 Yarım 3 Tam 1 Yarım” aralık sırasının uygulandığı bir düzendir. Bu aralık sırasının belirli bir tınısı vardır. Dolayısıyla Majör Gam’ın belirli bir tınısı vardır. Her zaman geçerli olmasa da Majör Gam eğlenceli, Minör Gam hüzünlü duyulur diye düşünebiliriz. Dizilerinin belirli bir tınıya sahip olmalarının sebebi aralıkların bu şekilde sıralanmış olmasıdır.
Siz C Majör de çalsanız, D, F, G# Majör de çalsanız aynı tınıyı sadece farklı bir tondan duyarsınız. Çünkü bu majör dizinin, “2 Tam 1 Yarım 3 Tam 1 Yarım” aralık sıralamasının tınısıdır.
6. Telde Majör Dizi
Majör gamın daha önce çalıştığımız şeklini bir üst telden de çalabilirsiniz. Örneğin bu örnekte 6.tel 5. perde A (La) notasından başlayarak bir A Majör gamı çalmış olduk.
Minör Gam Nedir?
Minör Gam’da aynı Majör Gam ve diğer bütün gamlar gibi notaların belirli bir aralık sırasına göre dizilmesidir. Bunların formüllerini, aralık sırasını ezberlememize gerek yok ama Majör Gam’a göre göreceli olarak düşünebiliriz.
Minör Gam’ın Majör Gam’a göre olan farkı 3., 6. ve 7. sesin yarım ses pesleşmesi yani bemol almasıdır. Örneğin C Minör Gamını ele alacak olursak, içinde :
C – D – Eb – F – G – Ab – Bb – C
Notaları yer alacaktır. Majör dizide natürel olan E, A ve B sesleri ( 3 – 6 – 7. sesler ) bemol alarak yarım ses pesleşecektir.
Tabii ki az önce bahsettiğimiz gibi Minör dizinin de kendine has bir tınısı vardır.
5. Telde Minör Gam
6. Telde Minör Gam
Minör gamın gitar üzerindeki şekli majör gama göre daha farklı olduğundan tınısı da farklıdır. Ancak minör dizinin şeklini koruyarak gitarınız üzerinde 5 ve 6. tellerden istediğiniz notadan başlayarak bu diziyi çalabilirsiniz. Minör gamın üzgün tınısı, başladığınız notaya göre farklı tonlarda gelecektir.
Diğer Gamlar
Majör ve Minör Gam buzdağının görünen yüzü. Bunlar haricinde bir çok başka gam ve bu gamların farklı kullanımlarından kaynaklanan modları, egzotik gamlar, makamlar bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak aşağıdaki listeyi sıralayabiliriz:
- Pentatonik Gam
- Armonik Minör Gam ( ve Modları )
- Melodik Minör Gam ( ve Modları )
- Ionian Modu
- Dorian Modu
- Phyrgian Modu
- Lydian Modu
- Mixolydian Modu
- Aeolion Modu
- Locrian Modu
Her gamın ve her modun kendine has bir tınısı vardır. Dolayısıyla hayal gücümüzü genişletmek, farklı tınılar, farklı hissiyatlar yakalayabilmek için bu gam ve modları sadece öğrenmek değil, onlarda uzmanlaşmak da gerekir. Bu gamları öğrenirken duyumumuzla, iç kulağımızla eşlememiz gerekir ki gitarda nereye basınca nasıl bir ses duyacağımızı, hangi gamı, hangi akorla birlikte çaldığımızda nasıl bir ses geleceğini bilebilelim, hayal edebilelim. Bu hayal gücü ve yaratıcılık da bizim müzisyen ve özellikle bir gitarist olarak en büyük silahlarımızdan birisi olacaktır.
Gitarda Gamları Nasıl Öğrenebiliriz?
Gitarda gamları öğrenmek için öncelikle doğru ve sistemli bir çalışma yöntemi izlemeliyiz. Birbirleriyle benzerlikleri olduğu için, karıştırmamak adına sırasıyla, sindirerek çalışmak gerekir.
Gamları belli bir sıraya koymamız, her pozisyonu iyice, pozisyonda egzersizler yaparak ve o gamın ilişkilendirilebileceği akorları öğrenerek çalışmamız gerekir gerekir.
Birbirleriyle olan ilişkilerini, nasıl birbirlerine bağlayabileceğimizi, nasıl farklı tınlatabileceğimizi, nasıl modlarını tınlatabileceğimizi öğrenmemiz gerekir.
Tabii ki tüm bu çalışmaları yaparken konuyla ilgili müzikleri, şarkıları dinleyerek kafamızda bu gamların ve modların tınılarının yerleşmesini sağlamamız, backing trackler üzerine çalışarak elimizle kulağımız arasındaki bağlantıyı oluşturmamız gerekir. Gamlarla ilgili örnek sololar, melodiler çalışmamız da bu bağlantıyı kuvvetlendirecektir.
Müzik Üniversitesi’nde sistemli, sıralı bir şekilde çalışabileceğiniz en geniş incelenmiş konulardan birisi de gamlar ve modlardır.
Elektro Gitarda Gamları ve Çok Daha Fazlasını Öğrenmek İster Misiniz?
Müzik Üniversitesi’nde bulunan Elektro Gitar kurslarında bir çok konuyu ve tekniği detaylıca öğrenebilir, bu konularda ustalaşmak için bir çok egzersiz bulabilirsiniz. Sitemizde Elektro Gitar için hazırlanmış 10 kursun tamamını bu linkten inceleyebilir ve içeriklerine göz atabilirsiniz.
Müzik Üniversitesi Nedir?
Müzik Üniversitesi, elektro gitar, şarkı söyleme, müzik teorisi (armoni), müzik prodüksiyonu, bas gitar, akustik gitar konularında kurslar bileceğiniz bir online müzik okulu olmanın yanı sıra, müzikle ilgili bir sosyal medyadır.
- Tüm kurslara erişim
- Telefon / Tablet ve bilgisayardan, istediğiniz ortamda çalışın.
- Müzik Üniversitesi öğrencilerine özel her ay performans geri bildirim videoları.
- Müzik Üniversitesi öğrencilerine özel grup, soru-cevap imkanı, sınırsız eğitmen desteği.
- Deniz Sayman’ın tüm kursları, Hayko Cepkin, Demir Demirkan, İzgi Gültekin, Samet Kılıç, Gökhan Büyükkara, Özgür Kalaycıoğlu, Ercüment Subaşı gibi isimlerin Müzik Üniversitesi’ne özel hazırladığı içerikler.
